ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz yıl seçim konuşmalarında Rusya ile Ukrayna arasındaki 3 yıllık savaşı 24 saat içinde bitireceği sözünü vermişti. Trump, 20 Ocak 2025’te göreve geldikten sonra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşmeler yapmış ama savaşı bitirecek bir sonuç çıkmamıştı. Son dönemde İstanbul’da Rusya ile Ukrayna arasında heyetler arası görüşmeler yapıldı. İki ülke arasındaki görüşmeler olumlu sonuçlanırsa Rusya lideri Putin ile Ukrayna lideri Zelenskiy bir araya gelip savaşı bitirebilir beklentisi oluşmaya başladı. Rusya ile Ukrayna arasında karşılıklı İHA ve Füze saldırıları devam ediyor. ABD ve Avrupa ise Ukrayna’ya desteği devam ediyor.
Rusya ile Ukrayna arasındaki ilk gerginlik, daha önce Ukrayna’ya bağlı olan Kırım’ın Rusya tarafından işgal etmesi ile başladı. Kırım’ın, Karadeniz’in kenarında ve Kafkasya’ya ilerleyen yol üzerinde olması Kırım’ı Ruslar için çok cazip hale getiriyordu. Kırım’ın Karadeniz kıyısında olması ve hem askeri hemde ekonomi alanında öneminden dolayı Kırım artık Rusya için kırmızı çizgi olmuştu. Rusya, 18 Mart 2014’te Kırım’ı resmen ilhak ederek Kırım Cumhuriyeti’ni ve federal şehir statüsündeki Sivastopol’u Rusya’nın bir parçası olarak ilan etti. İlhakın ardından Rusya, yarımadadaki askeri varlığını güçlendirdi ve dış müdahale konusunda uyarılarda bulundu.
SSCB Lideri Stalin’in 18 Mayıs 1944’te Kırım Tatar Türkleri için aldığı sürgün kararı ile bir halk, toplu halde vatanından koparıldı, vagonlara bindirilerek Orta Asya ülkelerine gönderildi.Üç gün içerisinde 250 bine yakın Kırım Tatarı, Orta Asya’nın değişik bölgelerine ve Sibirya’ya tren vagonlarında sürgün edildi. Sürgüne maruz kalan Kırım Tatarlarının bir kısmı kötü ve ağır şartlardan yolda bir kısmı da sürgün edildikleri bölgelerde hayatını kaybetmişti.
21 Şubat 2014 tarihinde Rusya yanlısı Ukrayna cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç aylar süren gösteriler sonrası Rusya’ya kaçmıştı.Ukrayna hükûmeti değişmiş ve Batı yanlısı bir hükûmet gelmiştir. Rusya, yeni hükûmeti tanımamıştır ve darbe girişimi olarak nitelendirmişti.
Rusya Ukrayna’nın Avrupa Birliği ve NATO gibi kurumlarla yakın ilişkisine uzun süredir karşı çıkıyordu. Rusya, 24 Şubat’ta Ukrayna Donbas bölgesini işgal etmesi ile Rusya Ukrayna savaşı başlamış oldu.
Ukrayna Savunma Bakanlığı, 2 Ocak’ta yayımladığı bildiride, Rusya’nın geçen yılki kayıplarının 430 bin 790 olduğunu belirtmişti. Bazı kaynaklar ise İşgalci Rus birliklerinin Ukrayna’da topyekün işgal girişimi ve saldırılarına başladığı tarih olan 24 Şubat 2022 ile 18 Ocak 2025 tarihleri arasında verdiği toplam kayıp en az 817 bin 160 kişi olduğunu açıkladılar. Rusya, K.Kore gibi bazı ülkelerden asker getirerek Ukrayna ile savaşmak için bölgeye aktardığı biliniyor.
Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan savaşın devam etmesi durumunda Avrupa’ya sıçramasından korkuluyor. Başta Almanya, İngiltere ve Fransa olmak üzere askeri tedbirlerini artırmakla kalmıyorlar, savunmaya ayırdıkları bütçelerin rekor seviyede artırdıkları görülüyor. Bunun sebebi ise geçmişte Rusların Almanlar arasında yaşanan savaşta Berlin’e kadar gelmesi yine Avrupa’da dönem dönem birçok bölgeyi işgal etmesi olarak gösteriliyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Avrupa’nın ve ABD’nin Ukrayna’ya verdikleri destekten dolayı defalarca tehdit etti. Özellikle Polonya ve Almanya gibi bazı Avrupa ülkeleri Rusya lideri Putin’in tehditlerini ciddiye alıp önlemlerini artırmaya başladılar.
Erkan SARIKAYA